Đặng Xuân Khu (Trường Chinh) (tên thật: Đặng Xuân Khu; 1907 - 88)

Trường Chinh (tên thật: Đặng Xuân Khu; 1907 - 88), nhà hoạt động xuất sắc của Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam, nhà lí luận, nhà báo lớn Việt Nam. Quê: làng Hành Thiện, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Học Trường Cao đẳng Thương mại Hà Nội. Tham gia đấu tranh đòi thực dân Pháp ân xá Phan Bội Châu (1925), lãnh đạo bãi khoá truy điệu Phan Châu Trinh (1926). Gia nhập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1927). Vận động thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng (1929), uỷ viên Ban Tuyên truyền Cổ động Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (1930). Bị thực dân Pháp bắt, kết án 12 năm tù cầm cố, đày đi Sơn La (1930). Được trả tự do, về hoạt động hợp pháp và nửa hợp pháp ở Hà Nội (1936 - 39). Uỷ viên Xứ uỷ Bắc Kỳ, phụ trách tuyên truyền, báo chí, chủ bút báo "Giải phóng" (1940). Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, bí thư lâm thời của Đảng (11.1940). Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương (5.1941), trưởng ban Tuyên huấn, chủ bút báo "Cờ giải phóng" và "Tạp chí cộng sản". Năm 1943, bị thực dân Pháp kết án tử hình vắng mặt. Chủ trì Hội nghị thường vụ Trung ương (mở rộng), ra Chỉ thị "Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta" (3.1945). Dự Hội nghị toàn quốc của Đảng ở Tân Trào, phụ trách Uỷ ban Khởi nghĩa Toàn quốc. Uỷ viên Uỷ ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam (8.1945). Uỷ viên Bộ Chính trị các khoá II - V. Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2.1951 - 10.1956 và 7.1986 - 12.1986). Phó thủ tướng Chính phủ kiêm chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Nhà nước (1958). Chủ tịch Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (1960 - 81). Giám đốc Trường Nguyễn Ái Quốc (1961 - 66). Trưởng ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng, trưởng ban Lí luận của Trung ương, chủ tịch Uỷ ban Dự thảo Hiến pháp của Quốc hội (1976). Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Quốc phòng nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1981 - 87). Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương, phó trưởng ban Soạn thảo Cương lĩnh và Chiến lược Kinh tế kiêm trưởng ban Soạn thảo Cương lĩnh của Đảng (12.1986 - 8.1988). Đại biểu Quốc hội các khoá II - VII.

Các tác phẩm chủ yếu: "Đề cương văn hoá Việt Nam", "Cách mạng tháng Tám", "Kháng chiến nhất định thắng lợi", "Chủ nghĩa Mác và văn hoá Việt Nam", "Bàn về cách mạng Việt Nam", "Thực hiện cải cách ruộng đất", "Phương châm chiến lược của Đảng ta", "Nắm vững mối quan hệ giữa chiến tranh và cách mạng ở Việt Nam để hoàn thành sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước", "Cách mạng dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa", vv. Huân chương Sao vàng và nhiều huân chương cao quý khác.

Cuộc đời hoạt động của Trường Chinh gắn liền với quá trình cách mạng Việt Nam từ những năm 20 đến những năm 80 thế kỉ 20. Trường Chinh là một trong những người lãnh đạo xuất sắc, mẫu mực, góp phần rất quan trọng vào sự lãnh đạo của Đảng, đưa cách mạng đến thắng lợi.