Tàu Espérance áng ngữ trên Vàm Nhật Tảo ( Long An), ban ngày thường xuôi ngược tuần tra, ban đêm buông neo trên giữa dòng sông canh giữ.

Sau nhiều ngày dọ thám biết rõ tình hình địch, cụ Nguyễn Trung Trực cùng hai phó tướng là Huỳnh Khắc Nhượng và Nguyễn Văn Quang chuẩn bị một đoàn dũng sĩ tinh nhuệ trang bị gươm và mã tấu ngồi trên một chiếc ghe lớn có mái che, trong ghe chứa đầy chất dẫn hỏa.

Trưa ngày 10/12/1861 cụ Nguyễn ra lệnh cho ghe tiến về phía tàu Espérance đậu. Ghe êm trôi trên dòng sông cụ thấy chỉ có một tên lính đang đứng canh trên tàu. Tên lính nom thấy chiếc ghe có hai người chèo, ngoắc lại hỏi giấy phép lưu thông. Khi ghe gần tàu thì nhanh như chớp cụ Nguyễn Trung Trực vung gươm nhảy vọt lên đâm chết tên lính gác. Theo hiệu lệnh của cụ tức khắc bao nhiêu dũng sĩ ngồi trong ghe tốc dậy thi nhau phóng lên tàu kẻ chém người đâm quân giặc trở tay không kịp. Cụ ra lệnh đốt con cúi có tẩm dầu quăng vào hầm máy, đồng thời cho đốt chiếc ghe có bổi cặp sát tàu Espérance. Máy tàu nổ tung, ghe cũng bắt lửa cháy liếm qua tàu, đoàn dũng sĩ nhảy xuống sông lội vào bờ.

Trong “ Gia Định Tam Tiên liệt truyện” của cụ nghè Trương Gia Mô thuật cụ Nguyễn Trung Trực đánh tàu Espérance như sau:
“ Vào lúc đứng bóng, lính trên bộ đương nghỉ mệt,lính dưới tàu đang ngủ trưa.
Mấy chiếc ghe trần rề tới, đàn ông thì áo rộng khăn đen, đàn bà thì áo dài nón cụ. Rõ ràng là một “đám cưới” khá lớn. Chiếc ghe đi đầu ghé sát tàu. Một ông lão trình việc đi rước dâu. Nhìn thấy mâm bịt to tướng và hai chén rượu khổng lồ, tên bồi làm thông ngôn theo kiểu tiếng tây “ba rọi”. Quan lớn sếp gật đầu hiểu biết. Ông lão xin phép cho chú rễ ra mắt và xin phép hiến vài chục hột gà tươi và mấy nảy chuối cau rất ngon.Những món mà các quan Lang Sa thường dùng.
Chú rể khúm núm bưng khay đựng hột gà, còn chú rễ phụ khệ nệ bưng cái mâm đầy chuối.Lễ vật được kính cẩn bày ra trước mặt. Ông sếp híp mắt cười sung sướng.
Bất ngờ chú rể phụ rút đoản kiếm lụi tên bồi, hô to “ xáp chiến”.
Từ cả đoàn ghe, họ lột ra áo rộng ra, mỗi người chỉ còn cái quần tà lỏn, rút mác thong, mã tấu dưới chiếu ngồi, nhảy bổ lên tàu tha hồ chém giết. Bọn lính Tây và ma-ní đang cởi trần ngủ trưa, chỉ còn năm ba tên may mắn là thả được đòn dài xuống thuyền nhỏ xuống sông rồi nhảy theo bơi lội. Mấy bà phá mâm trầu, trút ché rượu, đèn chai dầu rái, con cúi, hỏa mai được ném tua tủa lên tàu. Lửa phát đỏ trời. Ai nấy thót xuống ghe, túa lên bờ, cùng dân làng giật lá trên mái nhà dọc theo sông mà phóng xuống tàu. Lửa càng cao ngọn. Đạn dược tiếp nổ kinh hồn. Một cảnh tượng “ hỏa hồng oanh thiên địa”
)
Sưu tầm: 6086369